سرمایه‌گذاران در بحران به کجا پناه می‌برند؟ / صندوق‌های طلا جایگزین امن خرید فیزیکی

بازار جهانی طلا با ثبت رکورد ۳۴۰۰ دلاری اونس در سپتامبر ۲۰۲۵ بار دیگر نقش این فلز گران‌بها به‌عنوان «پناهگاه امن سرمایه‌گذاران» را برجسته کرد. همزمان در ایران نیز، رشد نرخ ارز و افزایش تقاضا باعث جهش قیمت سکه و صندوق‌های مبتنی بر طلا شده است؛ تا جایی که صندوق طلای مثقال طی یک سال اخیر بازدهی ۱۲۳ درصدی را به ثبت رسانده است.

به گزارش میربانکی، تجربه بحران‌های اقتصادی و سیاسی طی سال‌های اخیر، چه در سطح جهانی و چه در اقتصاد ایران، نشان داده است که طلا همواره کارکردی فراتر از یک دارایی سرمایه‌ای دارد. این فلز در مقاطع حساس توانسته به‌عنوان پوشش‌دهنده ریسک عمل کند و از دارایی‌ها در برابر تورم، نوسان ارزی و افت بازارهای مالی محافظت نماید. اکنون با جهش بی‌سابقه قیمت جهانی اونس و رشد چشمگیر سکه و صندوق‌های طلا در داخل کشور، اهمیت این ابزار بیش از هر زمان دیگری به چشم می‌آید.

طلا در طول تاریخ نقش سنتی خود را به‌عنوان «دارایی ضدبحران» حفظ کرده است. در دوران کرونا، قیمت اونس جهانی از محدوده ۱۳۰۰ دلار تا مرز ۲۰۰۰ دلار رشد کرد و در ایران نیز، جهش نرخ ارز موجب افزایش تقاضا برای سکه و مصنوعات شد. در سال‌های بعد، هر بار که تنش‌های ژئوپلیتیکی یا نوسانات اقتصادی شدت گرفت، بازار طلا به سرعت واکنش نشان داد.

اکنون این روند بار دیگر تکرار شده است. طبق گزارش‌ها، قیمت جهانی اونس طلا ابتدای سپتامبر ۲۰۲۵ از مرز ۳۴۰۰ دلار عبور کرده و بالاترین سطح تاریخی خود را ثبت کرده است. هم‌زمان در ایران، رشد نرخ ارز مشوق دیگری برای افزایش قیمت طلا بود؛ به‌گونه‌ای که سکه امامی طی یک سال گذشته بیش از ۱۱۵ درصد رشد کرده است.

صندوق‌های مبتنی بر طلا نیز به‌عنوان جایگزینی شفاف و کم‌هزینه برای خرید فیزیکی طلا، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته‌اند. صندوق طلای «مثقال» تحت مدیریت گروه آگاه، نمونه‌ای شاخص در این حوزه است. داده‌ها نشان می‌دهند که این صندوق طی یک سال گذشته بیش از ۱۲۳ درصد بازدهی و در سه ماه اخیر ۲۹.۵ درصد رشد داشته است؛ رقمی که آن را به یکی از پربازده‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌کند.

کارشناسان معتقدند که ترکیب دارایی‌های صندوق‌های طلا شامل گواهی سپرده سکه، شمش و ابزارهای مشتقه، ثبات بیشتری نسبت به خرید مستقیم طلا ایجاد می‌کند. افزون بر این، حذف هزینه‌های جانبی مانند کارمزد بالا، ریسک نگهداری و محدودیت نقدشوندگی باعث شده این صندوق‌ها به انتخاب اصلی سرمایه‌گذاران خرد و حرفه‌ای بدل شوند.

اهمیت استراتژیک طلا تنها در بازارهای خرد خلاصه نمی‌شود. بر اساس گزارش فایننشال تایمز، ایران در سال مالی منتهی به مارس ۲۰۲۵ بیش از ۱۰۰ تن طلا به ارزش ۸ میلیارد دلار وارد کرده که نشان‌دهنده نقش این فلز در برنامه‌های کلان اقتصادی کشور است.

مجموع این عوامل، طلا و ابزارهای مبتنی بر آن را به یکی از ستون‌های اصلی پرتفوی سرمایه‌گذاران در ایران تبدیل کرده است. در شرایطی که نوسانات سیاسی و اقتصادی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد، اختصاص بخشی از سرمایه به صندوق‌های طلا مانند «مثقال» می‌تواند تعادلی پایدار در برابر ریسک‌های بازار ایجاد کند.