دستاوردهای مالیاتی ۱۴۰۳ / از نشان‌دار کردن مالیات‌ها تا حذف فشار بر اقشار ضعیف

سازمان امور مالیاتی ایران در سال ۱۴۰۳ با اجرای طرح‌های نوآورانه و اصلاحات ساختاری توانست گام مهمی در جهت عدالت مالیاتی، کاهش فشار بر اقشار ضعیف و افزایش اعتماد عمومی بردارد. بهره‌مندی ۸.۲ میلیون مؤدی از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰، اجرای طرح «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» و تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه در سال ۱۴۰۴، از مهم‌ترین دستاوردهای این نهاد در سال نخست دولت وفاق ملی به شمار می‌رود.

به گزارش میربانکی، مالیات همواره به‌عنوان یکی از حساس‌ترین موضوعات اقتصادی کشور شناخته می‌شود. از یک‌سو، نیاز دولت به منابع پایدار و شفافیت اقتصادی ایجاب می‌کند پایه‌های مالیاتی گسترش یابد، و از سوی دیگر، دغدغه‌های اجتماعی ایجاب می‌کند فشار مالیاتی بر دوش اقشار کم‌درآمد نیفتد. در این میان، سازمان امور مالیاتی در سال ۱۴۰۳ با تمرکز بر عدالت، فرهنگ‌سازی و بهبود خدمات الکترونیکی تلاش کرده است تا ضمن افزایش تمکین مالیاتی، اعتماد عمومی را نیز تقویت کند.

بر اساس گزارش شادا، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۸.۲ میلیون مؤدی معادل ۸۰ درصد مشاغل از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم بهره‌مند شدند. در همین چارچوب، مالیات مقطوع ۷۲ درصد مشاغل صفر و ۹۴ درصد مشاغل کمتر از ۲۵ میلیون تومان بود. در مقابل، نیمی از کل مالیات مشاغل از یک درصد مؤدیان بزرگ و ۳۲ درصد کل مالیات کشور از ۷۰۰ شرکت اصلی وصول شد. ابلاغ دستورالعمل جدید تبصره ماده ۱۰۰ نیز با تعیین نصاب ۱۵۰ برابری معافیت ماده ۸۴، فشار مالیاتی بر اقشار کم‌درآمد را کاهش داد.

یکی از اقدامات نوآورانه سال ۱۴۰۳، طرح «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» بود. این طرح به مؤدیان اجازه داد محل هزینه‌کرد مالیات پرداختی خود را انتخاب کنند؛ اقدامی که به گفته کارشناسان، علاوه بر مردمی‌سازی مالیات، به هدایت منابع به پروژه‌های زیربنایی و افزایش اعتماد عمومی کمک کرده است. همچنین رونمایی از «سند راهبردی فرهنگ‌سازی مالیاتی» با هدف اصلاح ذهنیت عمومی نسبت به مالیات و مقابله با باورهای غلط در این حوزه صورت گرفت.

در حوزه خدمات‌رسانی، سازمان امور مالیاتی با راه‌اندازی دستورالعمل‌های جدید استرداد مالیات، تکمیل خدمات الکترونیکی از جمله پرداخت مالیات بر ارث، پلمب دفاتر تجاری و صدور برخط گواهی عدم بدهی مالیاتی بین‌المللی، گام مهمی برای تسریع فرآیندها برداشت. افزون بر این، امکان پرداخت مالیات از طریق پیام‌رسان‌های داخلی نظیر بله و سروش پلاس فراهم شد.

ارتباط مستقیم با مردم نیز تقویت شد. مرکز تماس ۱۵۲۶ با رشد ۶۱ درصدی به بیش از ۸۳۲ هزار تماس پاسخ داد و نزدیک به سه هزار میز خدمت فعال شد. راه‌اندازی سامانه‌های «Happy Call»، ربات پاسخگو در پیام‌رسان‌ها و سیستم سوشال لیسنینگ نیز برای پایش و دریافت بازخورد مؤدیان انجام شد.

از دیگر دستاوردهای مهم، تصویب و ابلاغ قانون مالیات بر عایدی سرمایه در سال ۱۴۰۴ است. این قانون با هدف جلوگیری از سوداگری در بازارهای دارایی و هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های مولد تدوین شد. سازمان امور مالیاتی با تکمیل سامانه مؤدیان، بستر اجرایی آن را آماده کرده است.

این مجموعه اقدامات در کنار کاهش فشار مالیاتی بر اقشار ضعیف و افزایش سهم مؤدیان بزرگ، به توسعه عدالت مالیاتی، بهبود فضای کسب‌وکار و تقویت اقتصاد ملی کمک کرده است.